Migraine met of zonder aura: wat is het verschil – en waarom doet het ertoe?

Voor veel migrainelijders (ij/ei) is migraine een terugkerende verstoring van het dagelijks leven. Maar wat minder bekend is: niet elke migraine is hetzelfde. Er wordt vaak onderscheid gemaakt tussen migraine met aura en migraine zonder aura. En hoewel de hoofdpijn bij beide types veel overeenkomsten heeft, zijn er belangrijke verschillen in symptomen, onderliggende processen en de manier waarop het lichaam erop reageert.

Het herkennen van het juiste type migraine helpt niet alleen om klachten beter te begrijpen, maar kan ook invloed hebben op behandelingen en medische keuzes zoals anticonceptie.

Wat is aura?

Een aura is een tijdelijke neurologische verstoring die bij sommige mensen voorafgaat aan de migrainehoofdpijn. Denk aan:

• Lichtflitsen of zwarte vlekken in het gezichtsveld
• Tintelingen in gezicht, tong of ledematen
• Moeite met praten of wazigheid in het denken

Deze symptomen duren meestal tussen de 5 en 60 minuten en verdwijnen vanzelf.

In de  American Migraine Study II werd geschat dat zo’n 25–30% van alle mensen met migraine aura ervaart, en 70–75% dus niet. . Migraine zonder aura is dus de meest voorkomende vorm [Lipton et al., Neurology, 2001].

Migraine zonder hoofdpijn: het ‘vergeten’ type

Er bestaat ook een minder bekende vorm van aura-migraine: migraine zonder hoofdpijn, ook wel migraine sans migraine genoemd. Hierbij treden wél de neurologische aurasymptomen op, maar blijft de hoofdpijnfase achterwege.

Hoewel dit type minder vaak herkend wordt — zelfs door zorgverleners — is het zeker geen zeldzaamheid. Studies schatten dat ongeveer 3% tot 5% van de mensen met migraine voornamelijk aura’s hebben zonder aansluitende hoofdpijn [Viana et al., Cephalalgia, 2016].

Dit type migraine komt vaker voor bij mensen boven de 40, en vooral bij vrouwen. Omdat er geen hoofdpijn is, worden de aura’s soms onterecht aangezien voor bijvoorbeeld TIA’s (voorbijgaande herseninfarcten) of andere neurologische aandoeningen.

Verschillende processen in het brein

Hoewel migraine met en zonder aura beide onder de paraplu “migraine” vallen, laten recente inzichten zien dat er belangrijke biologische verschillen bestaan.

Bij migraine met aura ontstaat de aura waarschijnlijk door een verschijnsel in de hersenen dat corticale spreidende depressie wordt genoemd — een langzaam voortschrijdende elektrische golf over de hersenschors. Dit proces heeft invloed op visuele en sensorische waarneming.

Migraine zonder aura lijkt vooral te ontstaan door overgevoeligheid in het trigeminovasculaire systeem, waarbij pijnsignalen uit de hersenvliezen worden geactiveerd [Grodzka et al., 2025].

Beide vormen delen deels genetische factoren, maar er zijn ook verschillen: sommige genen zijn sterker betrokken bij migraine met aura, andere juist bij migraine zonder aura.

Hormonen spelen een verschillende rol

Hormonen, en dan vooral oestrogeen, spelen een duidelijke rol bij migraine — maar niet op dezelfde manier voor elke vorm.

Vooral migraine zonder aura blijkt gevoelig voor hormonale schommelingen. De daling van oestrogeen vlak voor de menstruatie is een bekende trigger. Veel vrouwen herkennen daarom een patroon van aanvallen rond hun menstruatie [Szperka et al., Continuum, 2021].

Bij migraine met aura is de invloed van hormonen minder voorspelbaar. Deze vorm lijkt minder direct gekoppeld aan de menstruatiecyclus, al kan een hoge oestrogeenspiegel wel een trigger zijn voor migraine met aura, wat rond de eisprong gebeurt. Bij migraine met aura is het belangrijk om goed na te denken over hormonale anticonceptie. Onderzoek wijst uit dat vrouwen met migraine met aura in sommige situaties een verhoogd risico op een beroerte kunnen hebben, vooral wanneer er ook andere risicofactoren aanwezig zijn — zoals roken, hoge bloeddruk of een leeftijd boven de 35 jaar [Szperka et al., 2021].

In de bijsluiter van de combinatiepil, of in andere oestrogeen bevattende anticonceptie staat ook vermeld dat het niet gebruikt kan worden bij vrouwen die migraine met aura hebben. Dat betekent niet dat hormonale anticonceptie altijd vermeden moet worden bij migraine met aura, maar wel dat het gebruik van oestrogeenbevattende middelen zorgvuldig overwogen moet worden. Mogelijk wordt gekozen voor een progesteron-only anticonceptiemiddel (zoals de minipil of een hormoonspiraal), in overleg met de behandelend arts.

Het ene sluit het andere niet uit

Sommige migrainelijders ervaren aanvallen mét aura, maar hebben ook migraineaanvallen zonder. Dat is niet vreemd — migraine is een spectrum en het klachtenbeeld kan in de loop van de tijd veranderen. Ook leeftijd, hormonale veranderingen of medicatie kunnen invloed hebben op het type en de frequentie van aanvallen.

Het kan daarom nuttig zijn om een hoofdpijndagboek bij te houden of gebruik te maken van een migraine-app. Daarmee ontstaat inzicht in persoonlijke patronen en kunnen artsen en behandelaars gerichter advies geven.

Waarom dit onderscheid ertoe doet

Het verschil tussen migraine met en zonder aura is niet alleen medisch interessant, het is ook praktisch belangrijk. Het kan helpen bij:

• Het herkennen van triggers (zoals hormonale schommelingen)
• Het kiezen van een veilige en passende vorm van anticonceptie
• Het inschatten van het risico op complicaties
• Het afstemmen van de juiste behandeling

Voor migrainelijders is dit soort kennis waardevol. Niet om bang van te worden, maar juist om meer regie te krijgen over het eigen lichaam en de keuzes die daarbij horen.

Samengevat

Migraine met en zonder aura zijn beide vormen van migraine, maar verschillen in klachten, oorzaak, gevoeligheid voor hormonen en medische risico’s. Daarnaast is er een minder bekende maar belangrijke vorm: migraine met aura zonder hoofdpijn. Weten welke vorm iemand heeft — of dat beide vormen voorkomen — kan bijdragen aan betere zorg en gerichtere behandelingen.

Bronnen

• Grodzka A, et al. Migraine with and without aura—two distinct entities? A narrative review. Journal of Headache and Pain. 2025. https://doi.org/10.1186/s10194-025-01998-1
• Szperka CL, et al. Headache in Children and Adolescents. Continuum (Minneap Minn). 2021;27(3):703–731. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34097008
• Lipton RB, Stewart WF, Diamond S, et al. Prevalence and burden of migraine in the United States: data from the American Migraine Study II. Neurology. 2001;57(6): 936–943. https://doi.org/10.1212/WNL.57.6.936
• Viana M, Sances G, Linde M, et al. Migraine aura without headache: a review of clinical characteristics, diagnosis, and treatment. Cephalalgia. 2016;36(8): 780–790. https://doi.org/10.1177/0333102415613614