Leefstijl en migraine: over houvast, schuld en wetenschap

Blog over het Lifestyle Symposium Migraine van de Vereniging van Nederlandse Hoofdpijncentra 3 oktober 2025                                                                     

door Ellen Terwindt, Stichting Studio Migraine

Leefstijl lijkt tegenwoordig hét antwoord op alles – ook op migraine. Op sociale media wemelt het van de adviezen: drink water met Himalayazout, volg een keto- of detoxdieet, en je hoofdpijn verdwijnt vanzelf. Er zijn talloze verhalen van mensen die hun migraine zouden hebben ‘overwonnen’ door anders te leven. Maar wat is daarvan waar? En belangrijker: wat kan iemand met migraine er echt mee?

Tijdens het Lifestyle Symposium Migraine gingen artsen, onderzoekers, verpleegkundig specialisten en patiëntenvertegenwoordigers hierover in gesprek. Vanuit verschillende invalshoeken – voeding, beweging, slaap, overgewicht, patiëntbeleving en de invloed van (on)betrouwbare informatie – verkenden zij de rol van leefstijl bij migraine.

Het bleek een onderwerp dat meer vragen oproept dan het beantwoordt. Niet alleen vanwege de beperkte wetenschappelijke kennis, maar ook door de gevoeligheid van het thema zelf.

Verdeelde meningen onder neurologen

Binnen de hoofdpijnzorg lopen de meningen sterk uiteen. Sommige neurologen pleiten ervoor om leefstijl standaard onderdeel te maken van de behandeling: zij zien het als een kans om patiënten te helpen meer grip te krijgen op hun leven met migraine.
Andere neurologen zijn juist terughoudend. Zolang overtuigend bewijs ontbreekt, vinden zij dat leefstijlinterventies te weinig wetenschappelijke basis hebben om een vaste plek in de spreekkamer te verdienen.

De beste aanpak ligt waarschijnlijk ergens in het midden. Want ook al zijn de effecten van leefstijl op migraine niet goed aangetoond, de behoefte van patiënten is groot.
Uit een enquête van Hoofdpijnnet bleek dat 53% van de respondenten aangaf dat leefstijl nooit wordt besproken in de spreekkamer, terwijl 60% wil weten hoe leefstijl invloed heeft op migraine en 72% wil leren hoe je met migraine kunt leven. En die behoefte verdient aandacht.

Een beladen gesprek

Het gesprek over leefstijl is alleen niet zo eenvoudig. Voor aandoeningen als diabetes of hart- en vaatziekten bestaan duidelijke richtlijnen: afvallen, gezond eten, voldoende bewegen. Voor migraine ligt dat veel minder eenduidig. De wetenschappelijke onderbouwing is dun, en er is geen enkel leefstijlrecept dat migraine voorkomt of geneest.

Daar komt bij dat het woord ‘leefstijl’ beladen is. Veel patiënten willen er meer over weten, omdat dat ook een vorm van controle geeft, het idee dat zelf iets kunnen doen aan de migraine. Tegelijkertijd voelen zich tegelijk beoordeeld – alsof migraine hun eigen schuld zou zijn. Wat bedoeld is als ondersteuning, kan daardoor al snel als veroordeling klinken.

Leefstijl bij migraine vraagt dus om een genuanceerd gesprek: eerlijk over wat we weten, maar ook over wat we níet weten. Het kan zinvol zijn om aandacht te hebben voor gezonde basisgewoonten. Beter slapen, regelmatig en evenwichtig eten, en voldoende bewegen dragen waarschijnlijk bij aan je algehele welzijn – net zoals ze dat doen voor ieder ander mens zonder migraine. Ze vormen geen behandeling, maar kunnen mogelijk wél helpen om je beter te voelen.

En daarnaast is het belangrijk om patiënten te wijzen op mogelijke gevaren van onschuldig ogende leefstijladviezen die rondgaan op sociale media, zoals het volgen van een ketogeen dieet of het gebruik van supplementen. ‘Baat het niet, dan schaadt het niet’ gaat hier immers niet op.

Wat weten we wél?

De belangrijkste inzichten uit het symposium geven geen kant-en-klare oplossingen, maar kunnen je helpen om beter te begrijpen welke factoren mogelijk een rol spelen

• Slaap en migraine zijn duaal gelinkt. Een onregelmatig ritme of verstoorde nachtrust kan de kans op een migraine aanval vergroten. Slaap kan ook een behandeling zijn van een aanval. Slaapproblemen komen vaker voor bij mensen met migraine. Het behandelen van migraine kan ook de slaap verbeteren.
• Beweging/sport: werkt bij sommigen preventief, bij anderen juist als trigger. Er bestaat geen standaardvorm van sport die migraine voorkomt; het belangrijkste is dat mensen kunnen blijven bewegen binnen hun grenzen en daarvoor is het belangrijk dat de migraine goed behandelt wordt.
• Voeding en diëten: Er wordt veel beweerd over voeding en migraine, maar hard bewijs ontbreekt. Vanuit de gedachte dat bepaalde diëten ontstekingsremmend en metabool gunstig werken, zou er theoretisch een effect kunnen zijn op migraine. Diëten worden echter vaak verward of verkeerd toegepast – een ketogeen dieet is iets heel anders dan “low-carb”. Aan een ketogeen dieet kunnen gezondheidsrisico’s zitten.
• Obesitas en migraine: Meer onderzoek is nodig naar de link tussen obesitas en migraine, en of bepaalde medicatie anders gedoseerd zou moeten worden. Obesitas veroorzaakt geen migraine, maar kan wel bijdragen aan chronificatie en ernstigere klachten.
• Informatie en begeleiding Patiënten willen praktische, betrouwbare adviezen, zonder ‘de schuld’ te krijgen van de migraine. Eenduidige adviezen (tussen hulpverleners) zouden ook behulpzaam zijn, patiënten willen graag controle over hoe ze het beste kunnen leven met migraine.
• Desinformatie en pseudowetenschap: Influencers kunnen allerlei tips geven om van migraine af te komen, de vraag is of dit betrouwbare informatie is.
  

Waarom goede voorlichting essentieel is

Juist omdat het bewijs beperkt is, is goede voorlichting des te belangrijker. Patiënten verdienen eerlijke, wetenschappelijk onderbouwde informatie over wat wél en niet bekend is, zodat ze bewuste keuzes kunnen maken.

Het gesprek over leefstijl hoort daarom thuis in de zorg – niet om met de vinger te wijzen, maar om misinformatie te voorkomen en verwachtingen te kaderen.
De open vraag is alleen: wie voert dat gesprek? De neuroloog, de verpleegkundig specialist, of een leefstijlcoach? Wat vaststaat: het gesprek zélf is  te belangrijk om niet te voeren en vindt liever niet plaats op social media.

Wat kun je als patiënt hiermee doen?

Voorlopig zijn er nog geen duidelijke leefstijlrecepten die migraine kunnen voorkomen of genezen.
Toch kan het waardevol zijn om het onderwerp zelf ter sprake te brengen. Vraag gerust wat jouw arts of verpleegkundig specialist weet over de invloed van slaap, voeding of beweging op migraine.
Dat gesprek hoeft niet te gaan over wat je “verkeerd” doet, maar over wat je veilig en realistisch kunt proberen.

Wees kritisch op informatie van sociale media of commerciële platforms. Vertrouw liever op bronnen die betrouwbaar zijn, zoals Hoofdpijnnet, de Vereniging van Nederlandse Hoofdpijncentra (voor professionals) of Thuisarts.nl. En bovenal: zie leefstijl als een vorm van zelfzorg, niet als schuldvraag.

Het doel is niet perfect leven, maar een leven dat – ondanks migraine – leefbaar blijft.