Hormonen en Migraine: Wat elke vrouw moet weten over migraine en de menstruatiecyclus (en daarna)

Migraine komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Sterker nog: vrouwen hebben er drie keer zo vaak last van. Hoe komt dat? Een groot deel van de verklaring zit in de hormonen. In deze blog – gebaseerd op een recente wetenschappelijke review (Neurology and Therapy*, 2025) en twee verdiepende gesprekken met gynaecologe dr. Ingrid Pinas in de Studio Migraine podcast – leggen we uit hoe hormonale veranderingen bijdragen aan migraine, en wat jij eraan kunt doen.

1. Hormonen: geen mysterie, maar lijf-eigen boodschappers

In de podcast begint dr. Pinas met een simpele uitleg: hormonen zijn lichaamseigen stoffen die allerlei processen aansturen. Denk aan insuline voor bloedsuiker, groeihormonen voor botten en spieren, en geslachtshormonen – zoals oestrogeen en progesteron – voor de vruchtbaarheid. Deze laatste twee spelen een sleutelrol bij vrouwen, en zijn nauw verweven met migraine. Dit sluit aan bij bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek, waarin wordt benadrukt dat vrouwelijke geslachtshormonen een centrale rol spelen bij de hogere prevalentie van migraine bij vrouwen.

2. De hormonale cyclus: een maandelijkse dans

Elke maand maken de hersenen signalen aan die de eierstokken activeren om een eicel te laten rijpen. Tijdens de eerste helft van de cyclus stijgt het oestrogeenniveau. Dat stimuleert de opbouw van het baarmoederslijmvlies. Na de eisprong daalt het oestrogeen en stijgt het progesteron. Als er geen zwangerschap is, daalt ook dat hormoon, en volgt de menstruatie.

Die dalingen – vooral van oestrogeen – kunnen bij gevoelige vrouwen een migraineaanval uitlokken. Dr. Pinas vergelijkt het met een ‘normale’ maar krachtige daling, waarop het lichaam bij sommige vrouwen extreem reageert. In de wetenschappelijke literatuur wordt dit erkend als een belangrijke trigger, en menstruele migraine wordt daarbij ook als hardnekkiger en invaliderender gezien dan niet-menstruele vormen.

3. Menstruele migraine: wanneer hormonen je triggeren

Niet elke migraine is menstrueel, maar veel vrouwen herkennen het patroon: hoofdpijn vlak voor of tijdens de menstruatie. Er zijn twee types:

– Menstruatie-gerelateerde migraine: migraineaanvallen die vaker optreden rond de menstruatie, maar ook op andere momenten in de cyclus kunnen voorkomen, bijvoorbeeld bij de eisprong als de oestrogeenlevels hoog zijn.

– Pure menstruele migraine: migraine komt uitsluitend rond de menstruatie voor. De oorzaak? De snelle daling van oestrogeen rond de menstruatie. Die plotselinge afname van oestrogenen  is de bekende trigger. Volgens het review-artikel is het herkennen van deze patronen cruciaal voor een juiste diagnose en behandeling.

4. Perimenopauze: hormonale chaos, migrainepiek

De perimenopauze is een grillige overgangsfase waarin hormoonspiegels sterk schommelen. Dat maakt deze fase berucht onder vrouwen met migraine. Veel vrouwen ervaren juist dan meer of hevigere aanvallen. De hersenen reageren op het ‘gehannes’ met de hormonen en migraine wordt moeilijker te voorspellen én te behandelen. Het is ook de fase waarin neurologische behandelingen soms niet meer aanslaan, terwijl hormonale benadering wél verlichting kan bieden. Onderzoekers benadrukken in het artikel dat deze complexe relatie meer onderzoek en aandacht vraagt.

5. Menopauze en migraine: stopt het dan?

De menopauze zelf – het definitieve stoppen van de menstruatie – betekent voor sommige vrouwen het einde van hormonale migraine. Oestrogeenspiegels blijven laag en stabiel, waardoor hormonale triggers wegvallen. Maar dit is niet voor iedereen zo. Andere vrouwen krijgen juist in de postmenopauze voor het eerst migraine of houden er last van. Volgens dr. Pinas komt dit omdat het brein zich moeilijk aanpast aan het ‘hormonale vacuüm’. Bovendien kunnen andere factoren, zoals hoge bloeddruk (die vaker voorkomt bij vrouwen in de postmenopauze), een rol gaan spelen in het ontstaan van migraine.

Ze benadrukt ook dat de overgang geen ziekte is, maar een levensfase. Toch kunnen de klachten heftig zijn en is het belangrijk dat vrouwen weten dat hormonale behandeling van overgangsklachten ook de migraineklachten kan verlichten. Dit is een benadering die nog te weinig bekend is, ook in medische kringen.

6. Zwangerschap en migraine: even ademhalen?

Tijdens de zwangerschap zijn de hormoonspiegels juist langdurig hoog en stabiel – met name oestrogeen. Voor veel vrouwen betekent dat een tijdelijke verlichting van migraine. Geen eisprong = geen hormonale daling = minder triggers. Toch geldt dit niet voor iedereen. De migraine kan ook erger worden tijdens de zwangerschap, of gelijk blijven. In ieder geval is er een hoop nog onbekend wat migraine nu precies veroorzaakt, en hormonale schommelingen zijn niet de enige triggers.

Houdt er na de bevalling ook rekening mee dat de hormoonlevels in korte tijd erg veranderen, wat ook een extra trigger kan zijn voor migraine. Migraine in het kraambed kan zeker voorkomen, zeker met aanvullende triggers zoals slaapgebrek. Probeer er vantevoren over na te denken hoe je je hier -voor zover mogelijk – op voor kan bereiden.

7. Wat kun je doen? Inzicht, voorbereiding, maatwerk

Het bijhouden van een ‘migraine-dagboek’ helpt enorm, zegt dr. Pinas. Noteer je klachten, wanneer ze optreden en hoe erg ze zijn. Zo kun je patronen herkennen en doelgericht overleggen met je zorgverlener. Het review-artikel benadrukt ook het belang van goede diagnostiek bij vrouwen in hormonale overgangsfasen – om onderscheid te maken tussen migraine en andere vormen van hoofdpijn of klachten.

Behandelingen variëren van leefstijladvies (denk: rustmomenten plannen rond je cyclus of overgangsperiode) tot hormonale therapie of medicatie zoals CGRP-remmers. Niet elke aanpak werkt voor iedereen – het is echt maatwerk. Een verwijzing naar een gynaecoloog kan zinvol zijn, zeker als je merkt dat de klachten sterk hormonale kenmerken hebben.

Tot slot

Hormonen zijn geen vijanden. Ze zijn krachtig, noodzakelijk, maar soms ook gevoelig. Voor vrouwen met migraine is het essentieel om te begrijpen hoe de maandelijkse cyclus en de overgang samenhangen met hun klachten. Gelukkig is er steeds meer kennis – en met kennis komt regie.

Wil je verder lezen over de wetenschappelijke onderbouwing? Bekijk dan de open access publicatie in :Waliszewska-Proso et al 2025 “Menopause, Perimenopause, and Migraine: Understanding the Intersections and Implications for Treatment.Neurology and Therapy (2025)”

Studio Migraine gelooft dat vrouwen hun eigen migraine-expert kunnen worden. Met inzicht, steun, en de juiste begeleiding. Want je hoeft het niet alleen te doen.