Cafeïne en migraine: trigger én troost?

Voor wie leeft met migraine is geen dag hetzelfde – en dat geldt ook voor de relatie met cafeïne. Een geurig kopje koffie kan het begin zijn van een fijne ochtend… of van een dreigende migraineaanval. Maar soms werkt juist datzelfde kopje als redder in nood bij beginnende hoofdpijn. Wat zegt de wetenschap hierover?

Uit een recente literatuursearch blijkt: de relatie tussen cafeïne en migraine is complex, genuanceerd én persoonlijk. Cafeïne kan een aanval uitlokken, verlichten of zelfs bijdragen aan het chronisch worden van migraine – afhankelijk van hoeveel je neemt, hoe vaak, en hoe jouw brein erop reageert.

De positieve kant: cafeïne als pijnstiller

Laten we beginnen met het goede nieuws. Cafeïne heeft al decennia een plek in de behandeling van acute migraineaanvallen. Het zit bijvoorbeeld in het bekende combinatiepreparaat Excedrin (paracetamol, aspirine én cafeïne) – en niet zonder reden.

Volgens een meta-analyse van Diener en collega’s (2021) werkt deze combinatie significant beter dan placebo bij acute migraineaanvallen. Ook Lipton et al. (2017) toonden aan dat cafeïne in combinatie met pijnstillers sneller en effectiever pijnverlichting biedt, met over het algemeen een goede tolerantie. Andere reviews benadrukken dat cafeïne vooral effectief is bij mildere aanvallen, zeker wanneer er nog geen sprake is van overgevoeligheid voor prikkels zoals aanraking of geluid (Charles, 2024).

De keerzijde: overmatig of grillig gebruik

Maar cafeïne is niet alleen heilzaam. Bij hogere doseringen of onregelmatig gebruik wordt het juist een risicofactor. Uit verschillende studies blijkt dat meer dan 200–400 mg per dag (dat zijn 2–4 koppen koffie) de kans op migraine vergroot – zeker bij mensen die er al gevoelig voor zijn (Zhang et al., 2023; Purba et al., 2025). Vandaar dat de American Migraine Foundation adviseert om max. 200mg cafeïne per dag te consumeren bij episodische migraine (ongeveer 2 kopjes koffie) (zie hier meer info:)

Het risico zit niet alleen in hoeveel je drinkt, maar vooral ook in hoe regelmatig. Caféine werkt namelijk als een vasoconstrictor – het vernauwt tijdelijk je bloedvaten. Wanneer je gewend bent aan dagelijkse cafeïne en ineens stopt (bijvoorbeeld op vakantie), krijg je een reboundeffect: de bloedvaten verwijden, en dat kan een aanval triggeren (Nowaczewska et al., 2020; Alstadhaug et al., 2019).

Plotseling stoppen met cafeïne wordt dan ook afgeraden. Rustig afbouwen werkt beter – zeker voor mensen die dagelijks meerdere koppen koffie, thee of cola drinken (Zduńska et al., 2023).

Chronische migraine: extra gevoelig

Voor mensen met chronische migraine (15 of meer hoofdpijndagen per maand) lijkt het extra belangrijk om naar hun cafeïnegebruik te kijken. Regelmatige hoge inname wordt geassocieerd met een verhoogde kans op het chronisch worden van migraine (Alstadhaug et al., 2019).

Een interessante bevinding komt van Lee et al. (2016), die ontdekten dat stoppen met cafeïne de effectiviteit van acute migrainebehandeling kan verbeteren. Voor sommige mensen kan het dus lonen om hun cafeïne-inname opnieuw onder de loep te nemen.

Maar niet iedereen reageert hetzelfde

Wat uit alle studies ook duidelijk wordt: er is geen universeel effect. In een grote populatiestudie van Cho et al. (2024) werden nauwelijks verschillen gevonden in migrainekenmerken tussen mensen die wel of geen koffie dronken. En in een genetische analyse van Chen et al. (2025) bleek dat bepaalde afbraakproducten van cafeïne (zoals 7-methylxanthine) juist geassocieerd zijn met een lager risico op migraine, terwijl andere afbraakproducten (zoals caffeic acid sulfate) het risico verhogen.

Kortom: of cafeïne je helpt of juist schaadt, is deels genetisch bepaald, maar je hebt er ook weinig aan om je hier druk over te maken. Want je genen kan je niet veranderen 🙂

Wat kun je wel zelf doen?

Op basis van de bevindingen worden de volgende adviezen voor migrainelijders (ij/ei)

• Blijf onder de 200 mg cafeïne per dag – dat zijn ongeveer twee kopjes koffie of drie kopjes zwarte thee.
• Drink op vaste tijden. Je brein houdt van regelmaat.
• Stop niet abrupt, maar bouw af als je denkt dat cafeïne een rol speelt bij jouw migraine.
• Gebruik een hoofdpijndagboek of cafeïne-tracker om je persoonlijke gevoeligheid beter te leren kennen.

Conclusie: cafeïne is geen vijand, maar een wispelturige bondgenoot

Cafeïne en migraine – het is geen zwart-witverhaal. Voor sommigen werkt het als verlichting, voor anderen als trigger. Wat wél duidelijk wordt uit de literatuur: matig, regelmatig gebruik is meestal veilig, terwijl overmatig, grillig gebruik of plotseling stoppen het risico op aanvallen verhoogt.

Je hoeft dus niet per se te stoppen met koffie. Maar luister wél goed naar je eigen lijf.

Gebruikte literatuur

• Alstadhaug K. et al. (2019). Frontiers in Neurology; Charles A. (2024). Current Opinion in Neurology; Chen A. et al. (2025). Neurological Research; Cho S. et al. (2024). Scientific Reports; Diener H.-C. et al. (2021). European Journal of Neurology; Lee M. J. et al. (2016). The Journal of Headache and Pain; Lipton R. et al. (2017). The Journal of Headache and Pain; Nowaczewska M. et al. (2020). Nutrients; Purba H.F.N. et al. (2025). e-CliniC; Zhang L. et al. (2023). Scientific Reports; Zduńska A. et al. (2023). Nutrients